Elie
Benamozegh - Israël
en de mensheid
oorspronkelijke titel: Israël et
l´humanité: démonstration du cosmopolitisme dans les dogmes, les lois, le culte, la vocation de l'histoire et l'idéal de l'hébraïsme: introduction (1885) - wordt in 2024 voor het eerst in Nederlandse vertaling uitgegeven bij uitgeverij Toledoth
portret van Benamozegh en deel van de omslag
van de laatste franse uitgave waarop het schilderij
van Rembrandt van Rijn met Mozes die de tafelen
der wet aan de mensheid toont
Elie Benamozegh (1823-1906), was een rabbijn die geboren werd in Livorno, Italië, maar die voortkwam uit een Joodse familie te Fez, in Marokko.
Volgens zijn belangrijkste Franse, katholieke (!) leerling en promotor, Aimé Pallière - in zijn inleiding bij de in het Frans gebrachte uitgave van dit hoofdwerk van Benamozegh - maakte deze zich voornamelijk als autodidact de hele Europese cultuur eigen en kon hij de Plato van het Italiaanse Jodendom worden genoemd, terwijl "hij altijd, hetzij in zijn manier van werken, hetzij in de wijze waarop zijn geest werkte, het oriëntaalse karakter behouden heeft*".
Al heel vroeg bewees hij een opmerkelijke intelligentie te hebben en rond zijn twintigste slaagde hij voor zijn rabbinale examens."Er is", zo vervolgt Pallière, "geen enkele wetenschap waar hij onbekend mee is gebleven, geen enkel intellectueel domein waar zijn onvermoeibare nieuwsgierigheid hem niet naar toe heeft gedreven. De werken van auteurs die hij met goed recht kon beschouwen als tegenstanders, waren hem evenzeer vertrouwd als die waarin hij zijn eigen overtuigingen vond uitgedrukt". Maar de schat aankennis die hij bezat, wilde hij niet voor zichzelf houden. "Hij", zo nog steeds Palllière, "brandde van verlangen haar mee te delen aan en te delen met anderen". Als specialist in de Kabbala, waarin Benamozegh "de meest legitieme theologie van het Jodendom" zag, voelde hij zich verplicht deze mystieke leer te verdedigen tegen tendenzen die haar - ook toen al - tot "een kinderachtig bijgeloof" dreigden te maken.
Zoals de uitgebreide Franse ondertitel van de eerste druk al duidelijk maakt, is 'Israël et l'humanité' vooral bedoeld als een apologie van het humane universalisme van het Jodendom in het algemeen tegen - met een variatie op Schleiermacher - 'de geleerden onder haar verachters'..., met dien verstande dat hij, anders dan Schleiermacher, die over religiositeit in het algemeen schreef, het wezen der Joodse religie minder verbonden ziet met gevoel en esthetiek, dan wel met moraal en ethiek.
